Phân tích các vấn đề pháp lý về hợp tác quốc tế đấu tranh phòng chống tội phạm

Hợp tác quốc tế đấu tranh chống tội phạm bao gồm toàn bộ các hoạt động cần thiết của các thành viên cộng đồng quốc tế nhằm ngăn ngừa, trừng trị, loại bỏ tội phạm ra khỏi đời sống quốc gia.

Về nguyên tắc, tội phạm thực hiện trên lãnh thổ của quốc gia nào thì quốc gia đó có thẩm quyền xét xử. Tuy nhiên, nhiều hoạt động tội phạm hiện nay thường không còn hoạt động trong vùng biên giới của một quốc gia và hậu quả của việc phạm tội này con liên quan đến nhiều quốc gia. Chính vì vậy, nhu cầu hợp tác quốc tế nhằm đấu tranh phòng, chống tội phạm trở nên rất cấp thiết.

Tội phạm trong khoa học luật quốc tế được phân thành: tội phạm quốc tế (tội ác quốc tế); tội phạm có tính chất quốc tế; tội phạm hình sự chung.

Dẫn độ có thể được hiểu là việc một nước chuyển giao cho nước khác người có hành vi phạm tội hoặc người bị kết án hình sự đang có mặt trên lãnh thổ nước mình để nước được chuyển giao truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành án đối với người đó.

Hoạt động hợp tác quốc tế bao gồm các hành động cụ thể được thực hiện trong các lĩnh vực:

Lĩnh vực đầu tiên là về phân định thẩm quyền xét xử của các quốc gia trong trường hợp phát sinh xung đột về thẩm quyền tài phán.

Lĩnh vực thứ hai về thỏa thuận thành lập tòa án quốc tế xét xử các tội phạm quốc tế (các cá nhân phạm tội) về tội diệt chủng, tội ác chiến tranh…

Lĩnh vực thứ ba là sự tương trợ tư pháp giữa các quốc gia trong các vụ việc hình sự về các hoạt động có tính chất tư pháp như thẩm vấn kẻ tội phạm; chuyển giao tài liệu, giấy tờ, các vật chứng; lấy lời khai của nhân chứng và các hoạt động điều tra khác; dẫn độ tội phạm và chuyển giao phạm nhân để thụ án tại quốc gia mà người phạm tội là công dân…

Như vậy có thế thấy sự xuất hiện của tội phạm có tổ chức và tính quốc tế hóa đặc biệt của loại tội phạm này trong thời gian gần đây là động lực rất lớn thúc đẩy hợp tác quốc tế phát triển trong lĩnh vực đấu tranh chống tội phạm. Các yếu tố này là một trong các mối đe dọa toàn cầu mà muốn chế ngự được cần phải có sự nỗ lực của toàn thể cộng đồng quốc tế vào sự nghiệp chung phòng chống tội phạm quốc tế.