Chấm dứt hôn nhân do một bên bị Tòa án tuyên bố là đã chết

[VPLUDVN] Khi Tòa án tuyên bố một người là đã chết có nghĩa sẽ làm chấm dứt quan hệ hôn nhân của người đó với vợ hoặc chồng. Vậy pháp luật quy định cụ thể về vấn đề này? Quyền và nghĩa vụ của vợ, chồng khi bị một người bị Tòa án tuyên bố là đã chết ra sao?

1.1.Thời điểm chấm dứt quan hệ hôn nhân

Theo Luật Hôn nhân và gia đình quy định, hôn nhân chấm dứt kể từ thời điểm vợ hoặc chồng đã chết hoặc xác định theo ngày chết được ghi trong bản án, quyết định của Tòa án đối với trường hợp Tòa án tuyên một bên vợ hoặc chồng đã chết.

Căn cứ Điều 71 Bộ luật dân sự 2015, Tòa có quyền tuyên bố một người là đã chết trong các trường hợp sau đây:

– Sau ba năm, kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Toà án có hiệu lực pháp luật mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;

– Biệt tích trong chiến tranh sau năm năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;

– Bị tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai mà sau một năm, kể từ ngày tai nạn hoặc thảm hoạ, thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực là còn sống, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;

– Biệt tích năm năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 78 của Bộ luật này.

1.2. Quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản trong trường hợp chấm dứt quan hệ hôn nhân với một bên bị tuyên bố là đã chết

Khi Tòa án tuyên bố một người là đã chết có hiệu lực thì các quan hệ về nhân thân và tài sản sẽ được giải quyết như đối với người đã chết.

Về quyền nhân thân:

Chấm dứt quan hệ hôn nhân giữa hai người kể từ ngày được ghi trong bản án theo quyết định của Tòa án.

Về tài sản vợ chồng:

Khi một bên vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì bên còn sống quản lý tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp trong di chúc có chỉ định người khác quản lý di sản hoặc những người thừa kế thỏa thuận cử người khác quản lý di sản. Tài sản trong kinh doanh của vợ chồng đã chấm dứt quan hệ hôn nhân cũng được giải quyết như vậy trừ trường hợp pháp luật về kinh doanh có quy định khác.

Trong trường hợp có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế. Tuy nhiên, nếu việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của vợ hoặc chồng còn sống, gia đình thì vợ, chồng còn sống có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế phân chia di sản theo quy định của Bộ luật Dân sự.

1.3. Quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản trong trường hợp chấm dứt quan hệ hôn nhân với một bên bị tuyên bố là đã chết nhưng lại trở về

Việc Tòa án tuyên bố một cá nhân là đã chết, thì đây chỉ là tuyên bố về mặt pháp lý, tuy nhiên, cũng còn khá nhiều trường hợp bị Tòa án tuyên bố là đã chết nhưng lại trở về sau đó. Trong tình huống này, phải giải quyết như thế nào về quan hệ nhân thân đã tuyên bố không còn từ trước và quan hệ tài sản đã được chia từ trước?

Trường hợp người bị Tòa tuyên là đã chết mà trở về thì quan hệ hôn nhân của họ có thể được khôi phục nếu người còn lại chưa kết hôn với ai và quan hệ tài sản cũng được khôi phục kể từ thời điểm Tòa án tuyên bố hủy bỏ quyết định chồng, vợ đã chết. Tài sản do vợ, chồng có được kể từ thời điểm quyết định của Tòa án về việc tuyên bố chồng, vợ là đã chết có hiệu lực đến khi quyết định hủy bỏ tuyên bố chồng, vợ đã chết có hiệu lực là tài sản riêng của người đó.

Nếu người kia đã kết hôn thì quan hệ hôn nhân sau được thừa nhận và chấm dứt quan hệ hôn nhân trước đó. Điều đó đồng nghĩa với việc quan hệ hôn nhân giữa người bị Tòa tuyên là đã chết nay trở về sẽ không được khôi phục. Và tài sản có được trước khi quyết định của Tòa án về việc tuyên bố vợ, chồng là đã chết có hiệu lực mà chưa chia được giải quyết như chia tài sản khi ly hôn.

Ghi chú: Bài viết được gửi tặng hoặc được sưu tầm, biên tập với mục đích tuyên truyền pháp luật. Nếu phát hiện vi phạm bản quyền vui lòng gửi thông báo cho chúng tôi, kèm theo tài liệu chứng minh vi phạm qua Email: banquyen.vpludvn@gmail.com; Đồng thời, chúng tôi cũng rất mong nhận được tài liệu tặng từ quý bạn đọc qua Email: nhantailieu.vpludvn@gmail.com. Xin cảm ơn quý bạn đọc đã quan tâm tới Viện Pháp luật Ứng dụng Việt Nam.